در این پست، مباحثی در مورد منطق ارائه میشود

بسم الله الرحمن الرحیم

در بحث ذیل بیان خواهیم داشت  که چگونه به علم بصورت کلی باید توجه نمائیم ؟آیا اصلا علمی در کار هست ؟ و یا موضوعاتی که به عنوان علم مطرح میگردد در اصل الگوهایی بیش نیست !!  موخره این بحث این نتیجه را خواهد داد که چه الگویی بهتر است ؟

مبانی نظری:
نظریه:
 نظریه بنابر تعریف رسمی عبارت است از یک رشته قضایای مرتبطی که زمینه را برای تنظیم دانش و تبیین و پیش بینی زندگی و ایجاد فرضیه های تحقیقی نوین فراهم می سازد
 هر نظریه در جامعه شناسی به طور مستقل تنها به یک عنصر باز نمی گردد بلکه تبیینی از عوامل مختلف است. 
 به طور کلی نظریه نمی تواند مشاهده صرف یا قضاوت و ارزیابی شخصی و ارزشی باشد. در مقابل، نظریه باید قابل صدق و کذب باشد و قابلیت تعمیم و فراگیری داشته باشد.
 نظریه باید دربردارنده قوانین باشد تا بتواند به تبیین واقعه و پیش بینی بپردازد. 
نمونه ها:
به عنوان مثال عناصری چون «عبارت های مجرد در تبیین» در تعریف چفتر (Chaftes)، 
«قوانین و پیش فرض ها» در تعریف بلالاک، 
«گزاره های منطقی» نزد گیبز
مجموعه قوانین و اصول موضوعه» نزد هیگ،
 «قدرت تبیین»، نزد استينچمب
«بیان روابط» نزد ویلز در تعریف نظریه تأكید شده اند.
 این عناصر ویژگیهای اساسی نظریه حکایت از حساسیت پوزیتیویستی و تجربه گرایی دارد.
 و دیدگاه پوزیتیویستی، اصالت نظریه را تجربی بودن، آزمایش پذیر بودن و قانون ساز بودن می داند. 
در مقابل، دیدگاه غیر پوزیتیویستی الزامی در رد یا قبول یک نظریه بر اساس تجربی پذیر بودن نداشته و نظریه را به منزله مجموعه پدیده های مرتبط که قادر به تجزیه و تحلیل واقعیت ها باشند تلقی کرده است.
 در این صورت، ساخت هابرماس در زمینه کنش ارتباطی، 
رابطه نظریه با مفاهیم دیگر
 نظریه و الگو 
الگو بصورت مستقیم: 
در حقیقت نظریه، بدون ارجاع به الگو، به شکل بی واسطه و مستقیم، امور را تبیین می کند.
 در حالی که الگو از طریق تشابه به شناخت واقعیت کمک می کند و با برجسته کردن عنصر تشابه، درک روشن تری از شباهت میان واقعیت و مدل ذهنی فراهم می سازد.
 البته باید دانست که الگوی یک شیء بر حسب تعریف، عین آن نیست؛ بلکه به شیء مورد نظر شباهت دارد
 مثلا مدل یک کارخانه، صورت کوچک و فرضی از کارخانه ارائه می دهد
 در برخی علوم  نیز الگوهایی بر اساس واقعیت می سازند و سپس روی میزان تطبیق آن با واقعیت بحث می کنند
 مثلا "انسان اقتصادی"، الگوی فردی است که با امور اقتصادی برخوردی منطقی دارد
 برای چنین الگویی مفروضاتی در نظر گرفته می شود؛ اما ممکن است تمام آن مفروضات، با واقعیت تطبیق نکند.
 پس در رابطه الگو و واقعیت، باید به وجه تشابه کلی آنها توجه و از جزئیات صرف نظر کرد
 الگو ( مدل ) واژه Pattern 
به معانی الگو :  مدل، انگاره، شکل و نمونه، قالب، طرح، منوال و نقش در نظر گرفته شده است. در تعریفی ساده از الگو میتوان گفت؛ الگو یا مدل، نمایش نظری و ساده شده از جهان واقعی می باشد. 
خصوصیات الگو
کارکرد الگو عبارت است از کوشش برای ساده تر کردن و آسان تر فهماندن واقعیت از طریق تنظیم عناصر و وارد کردن نظمی در آنهاء 
مثلا می توان طرح منطقی روابطی را که بین برخی از عناصر یک سیستم وجود دارد، به شکل یک پیکره در آورد.
 به نظر لوی اشتراوس
 الگو، باید دارای سه خصوصیت عمده باشد: | د) ساخت مشخصات یک نظام را نمایش میدهد و از عناصر متعددی تشکیل یافته که تغییر در هر یک از این عناصر، باعث تغییر در سایر اجزا می شود
 ۲- برای هر الگوی مفروضی باید امکان ترتیب دادن سلسله تغییراتی باشد؛ که منتج به گروهی از الگوهایی از همان نوع شود. بدین ترتیب خصوصیات بالا امکان این پیش بینی را به ما میدهد که بدانیم هرگاه یک یا چند عنصر الگو دچار تغییرات مشخصی شوند، الگو، چگونه واکنش نشان خواهد داد
 ٣- الگو باید چنان ساخته شود که بلافاصله تمام پدیده های مشاهده شده را قابل فهم سازد. از سوی دیگر تعریف الگوها باید صریح و جامع باشد تا عملیات ریاضی روی آنها امکان پذیر شود؛ ساخت الگوها نیز به هیچ وجه نباید پیچیده باشد
 انواع الگو 
 الگوی مادی (Material Model)؛ این الگو، نظام پیچیده تر را به صورت ساده تر نشان میدهد؛ با این همه باید واجد خصوصیات نظام پیچیده تر باشد
 الگوی های صوری (Formal Model): این الگوها، ساخت نهادی و منطقی نسبتا ساده ای است که به طور ذهنی فراهم شده، اما دارای ویژگی های ساختی است که در نظام واقعی اصلی وجود دارد. الگوی صوری برعکس الگوی مادی به کار تشبیه نمی آید و برای درک یک پدیده به مقایسه آن با پدیده ای از نوع دیگر متوسل نمی شود. در واقع الگوهای صوری عبارت است از بازسازی واقعیت در ذهن،
 چنین الگویی نوعی تجرید است؛ زیرا از واقعیت موجود و برخی ویژگی ها اخذ شده و به وسیله علایم و مفاهیم نشان داده میشود
کارکرد الگو
 استفاده از الگو به درک بهتر نظریه کمک می کند؛ لیکن باید وقتی از این قاعده استفاده کرد، که نظریه به قدر کافی گویا نباشد و الگو گویاتر از آن باشد.
2 الگو که به نظر می رسد، رابطه بین دو واقعیت را تصویر می کند، ممکن است از طریق مشابهت، روابط نظری دیگری را به ما القا کند؛ مانند تطور گرایی اجتماعی که با تطور گرایی زیست شناسی مشابهت دارد
 ٣. مدل ها امکان محدوده ای از پیش بینی ها را می دهد که می توان آنها را با آزمون ها تأیید نمود
 الگو و مدل
 برخی بین این دو تفاوت هایی را قایل شده و گفته اند که واژه Model کمی پیچیده تر از واژه Pattern است. واژه Pattern بیشتر به ساخت و روابط بین عناصر یک واقعیت" توجه دارد و طرح ساده شده ای است که خطوط اساسی یک موضوع و نسبتهای موجود بین آنها را مشخص می کند
واژه Pattem برای ساده و قابل فهم کردن پدیده ها، به تنظیم عناصر آن پدیده و ایجاد نظمی در آنها، می پردازد و آن را به شکل یک طرح منطقی و یک پیکره در می آورد. و به نوعی یک ابزار توصیف کننده است
 نظریه و دیدگاه (Perspective) ( 
 به نظر می آید قبل از دستیابی به هر نظریه ای، قبول دیدگاه ضروری بوده و در عمل قابل رؤیت است
 معمولا نظریه ها دربردارنده بیش از یک چشم انداز هستند تا امکان بررسی وجوه چندگانه واقعیت امکان پذیر گردد

نظریه ها امان ابطال دارند ولی الگوها (در اینجا پارادایم) قابلیت ابطال ندارند و بلکه جایگزین میگردند.
pdf

از منطق چه میخواهیم ؟
روابطی را که در ذهن شکل داده ایم و برقرار نموده ایم را با استفاده از منطق جلوگیری میکنیم از خطایی که احتمالا ذهن به آن دچار شده است و یا احتمال میدهیم که میشود

مثلت:  منطق / معنا / مفهوم 

چرا این مثلث را مطرح مینمائیم ؟  منطق جدید : تا اینکه بتوانیم جلوی اشتباه در بهره مندی از منطق را بگیریم و متعاقب آن بتوانیم که : تعاریف مختلفی را از منطق دسته بندی نمائیم(بر مبنای منطق جدید)

چهار رویکرد به چیستی منطق.pdf

فایلها با کیفیت خوب ، بصورت پی دی اف هستند

با توجه به استفاده ای که ما از منطق میخواهیم داشته باشیم در برداشتهای قرآنی ، چه فرقی بین قیاس فقهی و قیاس منطقی وجود دارد ؟
فرق برهان عقلی با قیاس فقهی چیست؟.pdf
جمع بندی : 

با توجه به مطالب مطروحه قیاس مطروحه در اصول،  همان تمثیل است و موضوع وجه تشابه در آن مطرح است 
اندیشه حنفی متاثر از قیاس است
روش‌شناسی این مکتب فقهی «قیاس» است؛ قیاس به «وصف»، نه قیاس به «علت»؛ یعنی قیاسی که به‌وسیله شباهت وصفی حکم را تسری می‌دهد.

ما و منطق ...

1- ما باید از گزاره ها استفاده کنیم / بدین معنی که از جملات 1خبری 2عام 3که قابلیت صدق و کذب بپذیرد ، را مورد استفاده قرار داد. 

2- میتوانیم از جملات خاص در موضوع خود استفاده نمائیم / بدین معنی که ما باید همیشه گزاره ها را مقدمتا در جدول تقابل قرار دهیم برای شناخت صور های جمله و متعاقبا گزاره را بشناسیم / ولی در جملات خاص دیگر از جدول تقابل نمیتوانیم استفاده کنیم 

3- متعاقبا باید از هرکدام از عبارتهای منطقی بصورت مجزا در کل قرآن پیاده نمود بدین معنی که مثلا ، از منطق محمولات (استقرا اقترانی) بصورت یک قاعده بر روی کل قرآن پیاده نمائیم . و همانند اصول ، کبری قضایا به عنوان منتج استفاده نمائیم 

ما از چه جملاتی نمیتوانیم استفاده کنیم :
تباین که قطعا نمیشه
تماثل : موضوع یکسان ومحمول متفاوت  / فلسفه جذاب  است -  فلسفه شیرین  است
تشابه : مو ضوع متفاوت محمول یکسان مثال / منطق شیرین است -   فلسفه شیرین  است
حوزه های واژگانی داریم یا خیر ؟ 
مثلا مناظره جنگ است : =>در این حالت نه تنها از موضوع جنگ در حال استفاده هستیم

استدلال مباشر : فقط متاثر از یک قضیه 
استدلال به نقیض، استدلال به عکس و استدلال به نقض.
 

ما و منطق 2 

متاثر از منطق : علم اثباتی نه در صورت و نه در ماده یقین آور نیست.

>> ما در قرآن متتاثر از کلام وحی ، ماده را یقینی گرفتیم و اگز بتوانیم صورت را هم یقینی کنیم میتوانیم از بقیه قوانین منطقی استفاده کنیم 

چیزی که مهم است در برداشتهای قرآنی رسیدن به یقین است 

چگونه به یقین برسیم؟

کدام قانون منطقی برای ما مفید یقین است؟

 اگر فقط ماده را یقینی دانستیم و صورت را نتوانستیم از یقین استفاده کنیم باید از قیاس استثنایی استفاده کنیم

حالت چهارم : رفع تالی و رفع مقدم .

در حالت مفروض چون نمیتوانیم از یقین ایجابی استفاده کنیم در اصل از یقین سلبی بهره میبریم .

نتیجتا در اینجا ما به حقیقت تقرب پیدا مینمائیم.
verisimilitude